πόντιος

Άγιος της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. Μαρτύρησε στην Κρήτη, στα χρόνια του Δέκιου (249 – 251) με αποκεφαλισμό, μαζί με τους Θεόδουλο, Σατορνίνο, Εύπορο, Γελάσιο, Ευνικιανό, Ζωτικό, Αγαθόπου, Βασιλίδη και Ευάρεστο. Η μνήμη του τιμάται στις 23 Δεκεμβρίου.

* * *

-α, -ο / πόντιος, -ία, -ον, θηλ. και -ος, ΝΜΑ [πόντος]

αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στη θάλασσα, θαλάσσιος («οὐ χθόνα ταράσσοντες ἐν χειρὸς ἀκμᾷ οὐδὲ πόντιον ὕδωρ», Πίνδ.)

νεοελλ.

1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στη χώρα τού Εύξεινου Πόντου ή προέρχεται από χώρα τού Εύξεινου Πόντου

2. (το αρσ. και το θηλ. ως κύριο όν.) ο Πόντιος, η Πόντια

ο κάτοικος τού Πόντου ή αυτός που κατάγεται από τον Πόντο

3. φρ. «πόντια βαθμίδα» ή, απλώς, «πόντιο»

γεωλ. μεγάλη υποδιαίρεση τού μειοκαίνου και τών πετρωμάτων που σχηματίστηκαν κατά τη διάρκειά του, υποδιαίρεση που πήρε την ονομασία της από τον Εύξεινο Πόντο, στην περιοχή τού οποίου μελετήθηκαν οι επιφανειακές εμφανίσεις της

αρχ.

1. (για τα νησιά και ιδίως αυτά που βρίσκονται μακριά στο πέλαγος) αυτός που βρίσκεται στη θάλασσα («ποντίᾳ... Κύπρῳ», Πίνδ.)

2. αυτός που βρίσκεται κοντά στη θάλασσα, παράλιος, παραθαλάσσιος

3. αυτός που έρχεται από υπερπόντιους τόπους

4. (για πρόσ.) αυτός που έπαθε δεινά στη θάλασσα

5. φρ. α) «πόντια ῥάκη»

(κατά τον Ησύχ.) «σπόγγοι ἢ τὰ τούτων σπαράγματα»

β) «πόντιον ἀφίημι» — ρίχνω στη θάλασσα.